معرفی رشته طب فیزیکی و توانبخشی:
طب فیزیکی و توانبخشی یک رشتهٔ پزشکی تخصصی بالینی است که در اصل از ترکیب دو رشته طب فیزیکی (physical medicine) و توانبخشی (rehabilitation) تشکیل شده است. متخصص این رشته قادر به تشخیص، درمان و ارائه روشهای توان بخشی برای بیماریها و ناتوانیهای عصبی، اسکلتی - عضلانی ( از جمله موارد ورزشی و شغلی ) و ناتوانی سایر سیستم ها و اداره طولانی مدت بیماران معلول است . همچنین رهبری و هدایت تیم های توان بخشی چندرشته ای را برای ایجاد حداکثر بهبود عملکرد فیزیکی، روانی، اجتماعی و شغلی در افرادی که توانایی آنها در اثر بیماری، تروما، نقص های مادرزادی یا درد محدود شده را بر عهده می گیرد.
حیطه های عملکرد این رشته در سه موضوع تعریف می شود:
– حیطه تشخیصی شامل معاینه فیزیکی دقیق، استفاده از روشهای الکترودیاگنوز (نوار عصب و عضله) محیطی و مرکزی شامل EMG ،NCS، Evoked potentials ، تزریق های تشخیصی و بهره گیری از کلیه امکانات آزمایشگاهی و تصویربرداری می باشد.
- معاینه فیزیکی (Physical Examination): تخصص طب فیزیکی و توانبخشی، اهمیت فوق العاده ای برای شرح حال و معاینه بیمار قائل است چرا که بررسی های آزمایشگاهی و رادیولوژیک فقط به تشخیص “کمک میکنند” و تا وقتی با علایم بالینی منطبق نشوند ارزشی ندارند و حتی ممکن است گمراه کننده باشند. به عنوان مثال در بسیاری از افراد سالم، بیرون زدگی خفیف دیسک گردن یا کمر مشاهده میشود که احتیاجی به درمان ندارد, حال اگر این فرد به علتی دیگر دچار کمر درد شود، در صورت عدم توجه کافی ممکن است فکرکنیم که بیرون زدگی دیسک عامل کمر درد وی بوده و وقتی تشخیص اشتباه بود، درمان هم اشتباه انجام خواهد شد. از سوی دیگر، برخی بیماریها فقط با معاینه تشخیص داده میشوند (مثلاً بیماری درد میوفاسیال) و نتایج تستهای آزمایشگاهی منفی است.
- بررسی های الکترودیاگنوز (EMG & NCS): نوار عصب و عضله یک روش تشخیصی اختصاصی است، به این معنی که مثبت کاذب آن بسیار کم است (برعکس MRI که یک تست حساس با منفی کاذب کم می باشد) و درنتیجه درتشخیص بیماری ها ، علل آن و درمان اختلالات عصبی، عضلانی و اسکلتی اهمیت زیادی دارد. به عنوان مثال گزگز و مورمور دست ها میتواند به علت درگیری عصبی به نام عصب مدیان در ناحیه مچ دست باشد یا از فشار روی اعصاب گردنی ناشی شود یا به علت اختلال اعصاب محیطی کل بدن باشد. میتوان با انجام نوار عصب و عضله، این اختلالات را از یکدیگر افتراق داد و درمان مناسب را آغاز کرد.
– حیطه درمانی شامل انواع اقدامات درمانی غیرجراحی بیماریهای عصبی-عضلانی، روماتیسمی-مفصلی و عضلانی-اسکلتی، بیماری های ستون فقرات و اندامها اعم از دارو درمانی، تجویز ورزش درمانی تخصصی، ارتز، پروتز،اصلاح شیوه زندگی، طب سوزنی تخصصی به دو روش مدرن (غربی) و سنتی (چینی)، مانیپولاسیون (انجام مانورهای تخصصی با استفاده از حرکات دست)، انواع تزریقهای تخصصی داخل مفصلی-بافتی، تیپینگ (taping) و استفاده از مدالیته های مختلف می باشد.